Branches met een verhoogd risico in het kader van de Wwft

Zoals eerder uitgebreid beschreven in onze blog over het cliëntenonderzoek, is één van de onderdelen hiervan het vaststellen van risico-indicatoren met betrekking tot een nieuwe cliënt of relatie. Aan de hand van deze indicatoren wordt bepaald of er sprake is van een verhoogd risico op witwassen en terrorismefinanciering. 

Een mogelijke indicator die kan wijzen op dit verhoogde risico, is de branche waarin een relatie werkzaam is. Gaat het om een branche waarin witwassen of terrorismefinanciering vaker dan gemiddeld voorkomt? Dan moet dit worden vastgesteld en is de kans groot dat een verscherpt onderzoek nodig is. 

In deze blog kijken we naar branches met een verhoogd risico in het kader van de Wwft. We leggen uit wat deze branches zijn en beschrijven enkele casussen die de mogelijke Wwft-gerelateerde gevaren hierbinnen duidelijk laten zien.

Een eigen afweging

Helaas bestaat dé lijst met risicovolle branches niet. De Wwft geeft instellingen namelijk ruimte voor eigen afweging bij het vaststellen van branchegerelateerde risico’s. Wel zijn in de Wwft en de bijbehorende leidraden enkele voorbeelden van branches met een verhoogd risico te vinden. Zo worden bijvoorbeeld in de Leidraad Wwft voor accountants de volgende branches genoemd: 

• Autohandel en schadebedrijven
• Pizzeria’s, snackbars, horeca
• Autopoetsbedrijven
• Oosterse toko’s
• Videotheken
• Afvalverwerkingsbedrijven
• De seksbranche, massagesalons en hotelkamerverhuur
• Horecaondernemingen
• Belwinkels
• Ondernemingen die handelen in drugsgerelateerde producten (growshops, coffeeshops, smartshops, headshops en seedshops)
• Kamerbemiddelingsbureaus en hotels
• Schildersbedrijven en bouwbedrijven (in verband met zwarte omzet en/of mogelijk steekpenningen/smeergelden)
• Voetbalmakelaars
• Cliënten die in autobanden, schroot, computeronderdelen of mobiele telefoons handelen (in verband met btw-carrouselfraude)
• Cliënten waarbij veel contant geld beschikbaar is (bijvoorbeeld casino’s, wisselkantoren, autohandelaren, juweliers, botenhandelaren, handelaren in kostbare artikelen als whiskey en kunst) 

In de Leidraad Wwft en Sw van de DNB worden geen specifieke voorbeelden genoemd, maar de Good Practices Fiscale Integriteitsrisico’s bij Cliënten van Banken (DNB) geeft wel een aantal voorbeelden van branches met verhoogde fiscale integriteitsrisico’s. Hier wordt gesproken van handel, grondstoffen, energie, transport, medicijnen, vastgoed en adviesdienstverlening.

De bovenstaande branches zijn echter slechts voorbeelden. Ook bedrijfsactiviteiten waarbij zaken wordt gedaan met hoogrisicolanden of simpelweg bedrijfsactiviteiten die niet volledig duidelijk zijn, wijzen in de meeste gevallen op een verhoogd risico. Denk hierbij bijvoorbeeld aan cliënten die niet kunnen of willen uitleggen welke werkzaamheden ze verrichten.

Branches met een verhoogd risico in de praktijk 

Het internet staat vol met casussen die duidelijk laten zien welke Wwft-gerelateerde risico’s zich binnen de branches met een verhoogd risico voordoen. De onderstaande drie casussen gaan in op Wwft-gerelateerde misdaad binnen drie zeer verschillende branches:

De paardenhandel 

De paardenhandel is een goed voorbeeld van een branche met een verhoogde kans op witwassen. De waarde van een paard is namelijk lastig objectief vast te stellen, en de bedragen die in deze branche omgaan zijn enorm.

In 2015 werd een melding van ongebruikelijke transacties gedaan bij FIU-Nederland, omdat een Spaanse paardenhandelaar miljoenen euro’s aan omzet op zijn rekening ontving waarbij niet duidelijk was of er ook aan de belastingplicht werd voldaan. De man investeerde zijn geld in een luxe paardencomplex en het was de vraag of deze investeringen met legaal verkregen geld werden gedaan.

Na onderzoek van de rechtbank werd geconcludeerd dat de man inderdaad schuldig was aan belastingontduiking en dat er bij de investeringen en verkoopopbrengsten sprake was van witwassen.

Stichtingen

Op de website van FIU-Nederland wordt een casus besproken van een bankmedewerker die twijfelde aan de praktijken van stichtingen die in een tv-programma werden besproken. De stichtingen verkochten producten aan de deur, waarvan de opbrengst ten goede zou komen aan arme gezinnen of zieke kinderen.

De bank onderzocht het rekeningverloop van één van deze stichtingen en ontdekte dat er inderdaad opvallende privé-uitgaven en uitgaven ongerelateerd aan de stichting werden gedaan. Na enige vragen aan de bestuurder verkreeg de bank weinig duidelijkheid, waarna een melding werd gedaan bij FIU-Nederland. Ook FIU-Nederland deed vervolgens onderzoek en vond voldoende redenen om de zaak over te dragen aan de politie. 

De inkomsten van stichtingen zijn vaak lastig te traceren. Wat gebeurt er met contante donaties? Worden donaties wel uitgegeven aan de doelen waar de stichting voor staat? Vanwege deze verhoogde risico’s worden stichtingen in de meeste gevallen als branche met een verhoogd risico gezien.

Virtueel geld

Een aantal jaar geleden werd een man aangehouden die bitcoins omruilde tegen contant geld, zonder naar de herkomst van de bitcoins of naar de identiteit van de aanbieder te vragen. Het onderzoek naar de man ging van start nadat FIU-Nederland een aantal transacties in kaart bracht. 

Naar aanleiding van de verdenking werd een pand van de man doorzocht. Hier werd maar liefst 11.000 euro aan contant geld gevonden. Ook bleek dat de man in de afgelopen jaren voor minstens 600.000 euro aan bitcoins omgewisseld had. 

De omwisselpraktijken werden voor een hoog tarief uitgevoerd, maar in ruil daarvoor bleven klanten anoniem. Dit is een ideale manier voor criminelen om hun illegaal verkregen geld te witwassen. 

Handel in virtueel geld is een voorbeeld van een branche waar witwassen relatief makkelijk is. Immers, er gaan grote bedragen de rondte en criminelen zien het gebruik van bijvoorbeeld bitcoin als een kans om banken te omzeilen.

Branches met een verhoogd risico vaststellen tijdens het cliëntenonderzoek

De branches die in de bovenstaande drie casussen worden beschreven worden niet nadrukkelijk in de wet genoemd als branche met een verhoogd risico, maar brengen toch extra risico’s op witwassen en terrorismefinanciering met zich mee. Wilt u als Wwft-plichtige instelling dus zaken doen met een persoon of bedrijf binnen één van deze branches, dan zal dit verhoogde risico moeten worden vastgesteld en vastgelegd. 

Maar hoe komt u te weten of uw cliënt of relatie binnen risicovolle branche valt? En wat moet u doen als u twijfelt? 

Er bestaan handige tools en platforms die Wwft-plichtige instellingen stap-voor-stap door het cliëntenonderzoek leiden. Deze tools bevatten diverse onderdelen, zoals identificatie, verificatie én de controle van alle benodigde risico-indicatoren. Hieronder valt ook het vaststellen of de cliënt of relatie werkzaam is in een risicovolle branche. 

Bestaat er twijfel? Dan is het natuurlijk altijd de mogelijkheid om een expert in te schakelen. De compliance experts van ComplyNow helpen graag bij het beantwoorden van vragen en het vaststellen of er sprake is van een branche met een verhoogd risico. 

Meer weten? 

Meer weten over de Wwft, het cliëntenonderzoek en de bijbehorende risico-indicatoren? Wij helpen u graag. Neem gerust contact met ons op via (088) 600 14 50 of [email protected] bij vragen of voor een vrijblijvende kennismaking.